ارسال رایگان به سراسر ایران

ارسال رایگان برای کلیه سفارش‌های بالای 600 هزار تومان

ضمانت بازگشت کالا

ضمانت 7 روزه بازگشت رایگان تمامی کالاهای فروشگاه

تضمین پرداخت آسان

جهت سهولت انواع روش‌های مطمئن پرداخت را فراهم کردیم.

کارشناسان آماده پاسخگویی هستند

09193543069
09193589450

مختصری از زندگانی حضرت معصومه علیهاالسلام و نگاهی کوتاه به تاریخ بنای مسجد جمکران به ضمیمه برخی از دعاها و زیارات مشهور ، که امید است دعاها و زیارات راه آسانی برای همه مومنان شود.

 

مختصری از شرح احوال حضرت معصومه علیها السلام

نام شریف آن بزرگوار فاطمه و مشهورترین لقب آن حضرت، «معصومه» است. پدر بزرگوارش امام هفتم شیعیان حضرت موسى بن جعفر (علیه السلام) و مادر مکرمه اش حضرت نجمه خاتون (سلام الله علیها) است . آن بانو مادر امام هشتم نیز هست .

لذا حضرت معصومه (سلام الله علیها) با حضرت رضا (علیه السلام) از یک مادر هستند.

* لقب «معصومه» را امام رضا علیه السلام بر ایشان نهاد.

احتمالاً ولادت آن حضرت در روز اول ذیقعده سال ١٧٣ هجرى قمرى در مدینه منوره واقع شده است. دیرى نپایید که در همان سنین کودکى مواجه با مصیبت شهادت پدر گرامى خود در حبس هارون در شهر بغداد شد. لذا از آن پس تحت مراقبت و تربیت برادر بزرگوارش حضرت على بن موسى الرضا (علیه السلام) قرارگرفت
در سال ٢٠٠ هجرى قمرى در پى اصرار و تهدید مأمون عباسى سفر تبعید گونه حضرت رضا (علیه السلام) به مرو انجام شد و آن حضرت بدون این که کسى از بستگان و اهل بیت خود را همراه ببرند راهى خراسان شدند.
یک سال بعد از هجرت برادر، حضرت معصومه (سلام الله علیها) به شوق دیدار برادر و ادای رسالت زینبی و پیام ولایت به همراه عده اى از برادران و برادرزادگان به طرف خراسان حرکت کرد و در هر شهر و محلى مورد استقبال مردم واقع مى شد. این جا بود که آن حضرت نیز همچون عمه بزرگوارشان حضرت زینب(سلام الله علیها) پیام مظلومیت و غربت برادر گرامیشان را به مردم مؤمن و مسلمان مى رساندند و مخالفت خود و اهلبیت (علیهم السلام) را با حکومت حیله گر بنى عباس اظهار مى کرد. بدین جهت تا کاروان حضرت به شهر ساوه رسید عده اى از مخالفان اهلبیت که از پشتیبانى مأموران حکومت برخوردار بودند،سر راه را گرفتند و با همراهان حضرت وارد جنگ شدند، در نتیجه تقریباً همه مردان کاروان به شهادت رسیدند، حتى بنابر نقلى حضرت(سلام الله علیها) معصومه را نیز مسموم کردند.
به هر حال ، یا بر اثر اندوه و غم زیاد از این ماتم و یا بر اثر مسمومیت از زهر جفا، حضرت فاطمه معصومه (سلام الله علیها)بیمار شدند و چون دیگر امکان ادامه راه به طرف خراسان نبود قصد شهر قم را نمود. پرسید: از این شهر«ساوه» تا «قم» چند فرسنگ است؟ آن چه بود جواب دادند، فرمود: مرا به شهر قم ببرید، زیرا از پدرم شنیدم که مى فرمود: شهر قم مرکز شیعیان ما است. بزرگان شهر قم وقتى از این خبر مسرت بخش مطلع شدند به استقبال آن حضرت شتافتند; و در حالى که «موسى بن خزرج» بزرگ خاندان «اشعرى» زمام ناقه آن حضرت را به دوش مى کشید و عده فراوانى از مردم پیاده و سواره گرداگرد کجاوه حضرت در حرکت بودند، حدوداً در روز ٢٣ ربیع الاول سال ٢٠١ هجرى قمرى حضرت وارد شهر مقدس قم شدند. سپس در محلى که امروز «میدان میر» نامیده مى شود شتر آن حضرت در جلو در منزل «موسى بن خزرج» زانو زد و افتخار میزبانى حضرت نصیب او شد.
آن بزرگوار به مدت ١٧ روز در این شهر زندگى کرد و در این مدت مشغول عبادت و راز و نیاز با پروردگار متعال بود.
محل عبادت آن حضرت در مدرسه ستیه به نام «بیت النور» هم اکنون محل زیارت ارادتمندان آن حضرت است.
سرانجام در روز دهم ربیع الثانى و «بنا بر قولى دوازدهم ربع الثانى» سال ٢٠١ هجرى پیش از آن که دیدگان مبارکش به دیدار برادر روشن شود، در دیار غربت و با اندوه فراوان دیده از جهان فروبست و شیعیان را در ماتم خود به سوگ نشاند .مردم قم با تجلیل فراوان پیکر پاکش را به سوى محل فعلى که در آن روز بیرون شهر و به نام «باغ بابلان» معروف بود تشییع نمودند. همین که قبر مهیا شد دراین که چه کسى بدن مطهر آن حضرت را داخل قبر قرار دهد دچار مشکل شدند، که ناگاه دو تن سواره که نقاب به صورت داشتند از جانب قبله پیدا شدند و به سرعت نزدیک آمدند و پس از خواندن نماز یکى از آن دو وارد قبر شد و دیگرى جسد پاک و مطهر آن حضرت را برداشت و به دست او داد تا در دل خاک نهان سازد.
آن دو نفر پس از پایان مراسم بدون آن که با کسى سخن بگویند بر اسب هاى خود سوار و از محل دور شدند.
بنا به گفته بعضی از علما به نظر مى رسد که آن دو بزرگوار، دو حجت پروردگار: حضرت رضا (علیه السلام) و امام جواد (علیه السلام) باشند چرا که معمولاً مراسم دفن بزرگان دین با حضور اولیا الهی انجام شده است.
پس از دفن حضرت معصومه(سلام الله علیها) موسى بن خزرج سایبانى از بوریا بر فراز قبر شریفش قرار داد تا این که حضرت زینب فرزند امام جواد(علیه السلام) به سال ٢۵۶ هجرى قمرى اولین گنبد را بر فراز قبر شریف عمه بزرگوارش بنا کرد و بدین سان تربت پاک آن بانوى بزرگوار اسلام قبله گاه قلوب ارادتمندان به اهلبیت (علیهم السلام). و دارالشفای دلسوختگان عاشق ولایت وامامت شد.

 

* در شرافت نسب حضرت معصومه علیها السلام همین بس که ایشان دختر امام، خواهر امام و عمه امام هستند و همگی این ائمه به علاوه امام باقر و امام صادق علیهما السلام در جلالت شأن ایشان، روایت دارند. آن حضرت از معدود امام زادگانی است که پنج معصوم در عظمت شأن او سخن گفته اند.

درست است که روایات متعدّد و فراوانی در شأن شهر قم و اهالی آن وارد شده. ولی به طور مسلّم اهمیت و مقام حضرت معصومه علیها السلام به این جهت نیست که در قم مدفون گردیده اند؛

بلکه در میان فضائلی که قم داشت مهمترین فضیلت این است که حضرت معصومه علیها السلام را در خود جای داد.[1]

* با توجه به این که حضرت معصومه علیها السلام در سال 201 ه. ق رحلت کردند عمر شریف حضرت حدود 28 سال بود.

«امام صادق علیه السلام فرمودند: آگاه باشید برای خدا حرمی است و آن مکه است برای رسول خدا حرمی است و آن مدینه است- برای امیرالمؤمنین علی علیه السلام حرمی است و آن کوفه است و قم کوفه کوچک است- بدانید که بهشت دارای 8 در است که سه در آن از قم گشوده می شود آن گاه فرمود:

تُقبَضُ فیها امرأهٌ مِن وُلدی- اسمُها فاطمه بنتُ موسی وتَدْخُلُ بشفاعتها شیعتی الجنّه بأجمعهم»[2]

. «علامه مجلسی نقل می کند از اهل ری که ما خدمت حضرت صادق علیه السلام رسیدیم، گفتیم ما اهل ری هستیم، فرمود مرحبا به برادران ما از از اهالی قم- گفتیم ما از اهالی ری هستیم! باز حضرت فرمود مرحبا به برادران ما از اهل قم.

آن گاه فرمود: برای خدا حرمی است و آن مکه است و برای رسول خدا حرمی است و آن مدینه است و برای امیرالمؤمنین علیه السلام حرمی است و آن کوفه است و برای ما حرمی است و آن شهر قم است و

سَتُدْفَنُ فیها امرأه مِن اولادی تُسمّی فاطمه- فمن زارَها وجبت له الجنّه»[3]

. این حدیث 45 سال قبل از ولادت حضرت معصومه (س) صادر شده است.

(نجمه خاتون دو فرزند داشت 1- امام رضا (ع) 2- حضرت معصومه (س))

(امام رضا (ع) 25 سال بزرگتر از حضرت معصومه (س) بوده اند زیرا امام رضا (ع) در سال 148 به دنیا آمدند و حضرت معصومه (س) 173)

(امام کاظم (ع) در سال 179 به بعد چند بار به دستور هارون زندانی گشت که حضرت معصومه (س) 2 ساله بود لذا 21 سال تحت تربیت و سرپرستی حضرت رضا (ع) بودند).[4]

فِداها ابوها

امام کاظم (ع) به مسافرت رفته بودند- جمعی از شیعیان حضرت برای پرسش چند سؤال به خانه ایشان در مدینه آمدند- آن حضرت نبود. سؤالها را در کاغذی نوشتند به اهل خانه دادند فردا برای خداحافظی آمدند- دیدند حضرت معصومه (س) که حدود 5- 6 سال داشت جواب همه را نوشته به آنها داد- در مسیر به امام برخورد کردند- امام وقتی جوابها را دیدند سه بار فرمودند: فِداها ابوها!!!

امام رضا علیه السلام و حضرت معصومه علیها السلام

* در میان حدود 37 فرزند حضرت کاظم علیه السلام فقط امام رضا علیه السلام و حضرت معصومه علیها السلام از یک مادر، آن هم بانوی بزرگواری چون نجمه خاتون متولد شدند.

* امام رضا علیه السلام 25 سال بزرگتر از حضرت معصومه علیها السلام بودند؛ زیرا آن حضرت در سال 148 ه. ق به دنیا آمدند و حضرت معصومه علیها السلام در سال 173 ه. ق.

* حضرت معصومه علیها السلام 21 سال تحت سرپرستی امام رضا علیه السلام بودند؛ زیرا امام کاظم علیه السلام در سال 179 ه. ق به دستور هارون زندانی گشت و حضرت معصومه علیها السلام در آن زمان 6 ساله بودند و تا زمان هجرت امام رضا علیه السلام- سال 200 ه. ق- تحت کفالت حضرت بودند.

چرا حضرت معصومه(ع) ازدواج نکرده است؟

تقریباً قطعی است که حضرت معصومه(ع) ازدواج نکرد، در این صورت این سؤال پیش می آید که سنت ازدواج مستحب مؤکد اسلامی است، تا آنجا که رسول اکرم(ص) فرمود:

ما بُنِی فِی الْاِسْلامِ بَناءٌ اَحَبَ اِلَی اللهِ عَزَوَجَلَ، وَاَعَزَ مِنَ التَزویجِ؛

در اسلام در پیشگاه خدا بنایی برپا نشده که محبوب تر و عزیزتر از بنای ازدواج باشد.”

نیز فرمود:

اَلنِکاحُ سُنَتِی، فَمَنْ رَغِبَ عَنْ سُنَتِی فَلَیسَ مِنِی؛

ازدواج سنت و برنامه من است، پس کسی که از سنت من دوری کند از من نیست.”

در عصر امام باقر(ع) بانویی به خاطر ریاضت و کسب فضیلت، ازدواج نمی کرد، امام باقر(ع) به او فرمود:”اگر در ترک ازدواج، فضیلتی به دست می آمد، حضرت فاطمه(ع) سزاوارتر از تو بود، که به خاطر کسب فضایل اخلاقی، ازدواج نکند، زیرا هیچ بانویی در کسب کمالات، از فاطمه(ع) پیشی نگرفته است.”

پاسخ:

در پاسخ به این سؤال دو مطلب گفته شده که هر کدام، یا یکی از آنها، دلیل شایسته ای است که موجب ترک ازدواج حضرت معصومه(ع) شده است:

1ـ دختران امام کاظم(ع) به ویژه حضرت معصومه(ع) در سطحی از کمالات بودند که برای خود کفو و همسر مناسبی نیافتند، تا با او ازدواج کنند، امام کاظم(ع) به آنها سفارش کرده بود که با رأی و مشورت برادرشان حضرت رضا(ع) ازدواج کنند این سفارش و قرائن دیگر بیانگر این است، که باید برای آنها همسر مناسبی باشد. با توجه به اینکه در مورد حضرت زهرا(ع)، نمی آفرید، در سراسر زمین از حضرت آدم گرفته تا هر انسانی بعد از او، همسر و همتای مناسبی برای فاطمه(ع) پیدا نمی شد.”

2ـ ترس و وحشت حکومت پر از خفقان و اختناق هارون، به گونه ای بود که کسی جرأت نمی کرد با دختران امام کاظم(ع) ازدواج نماید و داماد آن حضرت شود، زیرا دامادی آن حضرت، از نظر دستگاه طاغوتی هارون، موجب خطر شدید برای آن داماد می شد، به این ترتیب، حضرت معصومه(ع) و بعضی از خواهرانش، از ازدواج صرف نظر کردند.

در ضمن نباید این مطلب را از نظر دور داشت که امام کاظم(ع) در زندان به سر می برد، و اطلاع امام رضا(ع) از آینده(در مورد شهادت پدر، و هجرت اجباری او به خراسان) شاید دلیل دیگری برای ترک ازدواج حضرت معصومه(ع) باشد.

و این نیز از مصائب و رنج های روزگار نسبت به خاندان نبوت است، که ستمگران کینه توز، با ایجاد شرایط نامساعد، آن ها را از مواهب زندگی، محروم ساختند.

رحلت حضرت معصومه علیها السلام

پس از انتقال به قم و وفات حضرت معصومه علیها السلام پیکر مطهر ایشان را غسل داده، کفن کردند و به محل حرم فعلی آوردند تا به خاک بسپارند. زمینی که هم اکنون مرقد مطهر حضرت معصومه علیها السلام و صحن و سرای آن حضرت در آن جای دارد،

در عصر ورود حضرت معصومه علیها السلام به قم به نام باغ بابلان خوانده می شد که از باغ های موسی بن خزرج بود.

در آنجا اشعری ها سردابی حفر کردند؛ ولی نمی دانستند چه کسی باید حضرت را در قبر بگذارد. ناگاه از جانب صحرا دو نفر سوار نقابدار پیدا شدند وقتی به نزدیک رسیدند از مرکب خود پیاده شده و بر جنازه حضرت معصومه علیها السلام نماز خواندند، سپس داخل سرداب شده و جنازه را دفن کردند. آن گاه بیرون آمده و رفتند و کسی نفهمید آنها چه کسی بودند.[5] این قضیه دلالت بر کرامت و شرافت آن حضرت دارد.

تاریخ رحلت

در روز 10 یا 12 ربیع الثانی سال 201 رحلت کردند و حضرت رضا در سال 203 شهید شدند (دو سال بعد از حضرت معصومه (س)).

آن زمانی که دختران هارون الرشید از لباس های زر بافت استفاده می کردند و در ناز و نعمت بودند پدر حضرت معصومه (س) در سیاه چال در زندان بود و دختران موسی بن جعفر (ع) چادر به تعداد برای نماز اول وقت نداشتند و نوبتی نماز می خواندند.

محل دفن

محل دفن حضرت مشهور به بابلان از باغ های موسی بن خزرج اشعری بود بعد از غسل و کفن حضرت سردابی حفر کردند که حضرت را در آن دفن کنند- اختلاف شد که چه کسی حضرت را به خاک سپارد گفتند سیدی پرهیزکار و پیر به نام قادر را خبر کنند- به دنبال او رفتند ولی ناگاه از جانب صحرا دو نفر سوار نقابدار پیدا شدند- وقتی نزدیک شدند از مرکب پیاده شدند- بر پیکر حضرت نماز خواندند سپس داخل سرداب شدند و جنازه را دفن کردند و بیرون آمدند و رفتند و کسی نفهمید که آنها چه کسی بودند.[6]

اولین سایه بان مقبره شریف حضرت معصومه علیها السلام را خاندان اشعری بنا نمودند. حضرت زینب دختر امام جواد علیه السلام نیز گنبد و بارگاهی با آجر و سنگ و گچ بر روی مرقد مطهر ساخت و در هر دوران صحن و سرای حضرت پرشکوه تر گشت تا اینکه در زمان صفویه گسترش حرم به اوج خود رسید و حرم فعلی از آثار همان دوره است.[7]

زیارتنامه مأثور[8]

* از آداب تشرف به حرم مطهر معصومان علیهم السلام و امامزادگان، خواندن زیارت نامه آن بزرگواران است. زیارت نامه معصومان علیهم السلام از سوی خود حضرات معصومین علیهم السلام صادر گشته است. یعنی امامان، خود به شیعیان نحوه زیارت را می آموخته اند.

بنابراین الفاظ زیارت نامه ها جزو احادیث محسوب می شود.

اما غالباً زیارت نامه امامزاده ها، از ناحیه معصوم وارد نشده است بلکه کلماتی است که علما و بزرگان با استفاده از احادیث، برای زیارت آنها تنظیم کرده اند. به همین جهت قرائت فاتحه برای امامزادگان سفارش شده است.

اما زیارت نامه حضرت معصومه علیها السلام مانند زیارت نامه های ائمه علیهم السلام از کلمات نورانی معصومان علیهم السلام بوده و جزو احادیث محسوب می گردد. از امام رضا علیه السلام دو زیارت نامه برای حضرت معصومه علیها السلام روایت شده است. و این حاکی از مقام والای آن بانوی بزرگ است. با توجه به اینکه سخنان و کلماتی که ائمه علیهم السلام بیان می فرمودند به علت اتصال به منبع لایزال الهی خالی از مبالغه و خلاف است، عظمت حضرت معصومه علیها السلام از عبارات و نکات ذکر شده در این دو زیارت نامه روشن می شود.

* در یکی از آن دو زیارتنامه امام رضا علیه السلام حضرت معصومه علیها السلام را به هشت لقب ملقب فرموده اند در نتیجه ایشان مانند مادر مظلومه شان زهرای اطهر علیها السلام دارای القاب متعددی هستند.

«السلام علیک ایتها الطاهره الحمیده البَرّهُ الرشیدهُ التقیه النقیه الرضیه المرضیه».[9]

  1. طاهره، کسی که به مقام طهارت باطن و روح رسیده و از گناهان به دور است.
  2. حمیده، ستایش گر خداوند.
  3. البَرَّه، نیکوکار.
  4. الرشیده، کسی که به کمال و رُشد عقلانی و روحی رسیده است.
  5. تقیه، کسی که به مقام قرب تقوی نائل گشته است.
  6. نقیه، کسی که نظیف و برگزیده است.
  7. الرضیه، کسی که به مقام رضای خدا رسیده و از خدای خویش رضایت کامل دارد.
  8. مرضیه، کسی که خداوند از او راضی است.

شباهت زیارت حضرت معصومه علیها السلام با امام رضا علیه السلام

* طبق زیارتنامه ذکر شده از امام رضا علیه السلام، زیارت حضرت معصومه علیها السلام زیارت همه انبیای اولوالعزم- آدم، نوح، موسی، عیسی و رسول اللَّه صلی الله علیه و آله- و زیارت همه چهارده معصوم علیهم السلام است، یعنی در آن همه این بزرگان زیارت می شوند. و جالب این که چهارده معصوم به صورت مخاطب حاضر در حرم حضرت معصومه علیها السلام زیارت می شوند «السلام علیک؛ سلام بر تو ای… » گویا که همگی در این حرم حضور دارند و حرم حضرت معصومه علیها السلام حرم اهل بیت است.

* امام رضا علیه السلام درباره زیارت حضرت معصومه علیها السلام فرموده اند:

«من زار المعصومهَ بقُم کمَن زارَنی»؛[10] کسی که مرقد حضرت معصومه علیها السلام را در قم زیارت کند مانند کسی است که مرا زیارت کرده است».

امامزادگان حرم حضرت معصومه علیها السلام

قبر شریف حضرت معصومه علیها السلام در زیر ضریح فعلی داخل یک سرداب (زیرزمین) واقع شده و در آن سرداب بعد از حضرت معصومه علیها السلام بانوان جلیل القدر دیگری در جوار حضرت دفن شده اند که عبارتند از:

الف) زینب دختر امام جواد علیه السلام؛

ب) امّ محمد نوه امام جواد (دختر موسی بن جواد علیه السلام)؛

ج) میمونه نوه امام جواد (دختر موسی بن جواد علیه السلام)؛

د) بُرَیهیه نوه امام جواد (دختر موسی بن جواد علیه السلام)؛

ه) امّ اسحاق کنیز محمد بن موسی نوه امام جواد علیه السلام؛

و) ام حبیب کنیز یکی از نوادگان حضرت جواد علیه السلام (پسر نوه امام جواد- محمد بن احمد بن موسی الجواد)[11].

پس مناسب است در زیارت حضرت معصومه علیها السلام آن مخدرات و بانوان بزرگ نیز اینگونه زیارت شوند «السلام علیکنّ یا بناتَ رسول اللَّه» یا بگوییم: «السلام علی رسول اللَّه و علی ذریه رسول اللَّه».

امامزادگان دیگری که تا سال 385 ه. ق در مقبره حضرت معصومه علیها السلام خارج سرداب دفن شده اند چندین نفر هستند:

الف. امامزاده حسین نواده پنجم امام صادق علیه السلام؛

ب. امامزاده حمزه از نوادگان امام سجاد علیه السلام؛

ج. امامزاد ابوجعفر از نوادگان امام سجاد علیه السلام؛

د. امامزاده ابوالقاسم از نوادگان امام سجاد علیه السلام؛

ه. امامزاده علی بن حمزه از نوادگان امام سجاد علیه السلام؛

و. امامزاده ابوعلی از نوادگان امام سجاد علیه السلام؛

ز. امامزاده ابوجعفر ثانی؛

ح. امامزاده ابومحمد از نوادگان امام سجاد علیه السلام؛

ط. امامزاده ابوعلی ثانی؛

پی نوشت

[1]  تعداد 444 امامزاده بزرگوار در قم مدفونند حتى در جوار مرقد حضرت معصومه علیها السلام دختران مکرّمه امام جواد علیه السلام آرمیده‏اند، اگر صرف این مسئله و اهمیت قم موجب آن همه تمجید مى‏گشت لازم بود در شأن این بزرگواران هم مطلبى بیان مى‏شد.

[2] بحار، ج 60، ص 228.

[3]  همان، ج 60، ص 216 و ج 48، ص 317.

[4] معارف تبلیغ، دفتر اول: اهل بیت «ع»، ص: 74

[5]  حضرت معصومه چشمه جوشان کوثر، محمدى اشتهاردى، ص 40.

[6] مستشارى، علیرضا، معارف تبلیغ، دفتر اول: اهل بیت «ع»، ص: 79

[7] نهاد نمایندگى مقام معظم رهبرى در دانشگاهها، گروه اخلاق و عرفان، آداب و احکام زیارت، 1جلد، دفتر نشر معارف – قم، چاپ: اول، 1389.

[8] بیان شده از جانب معصومین علیهم السلام.

[9] بحارالانوار، ج 102، ص 266.

[10]  ریاحین الشریعه، ج 5، ص 35.

[11] بحارالانوار، ج 60، ص 220- 229؛ منتهى‏الامال، ج 2، ص 162.

کلمات

نقد و بررسی‌ها

هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.

اولین کسی باشید که دیدگاهی می نویسد “نجوای منتظران”

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

نجوای منتظران

نجوای منتظران

12,000 تومان